Subiektywnie o zdrowiu, urodzie i życiu w aptece sprzed i zza szklanej szyby

Mniszek lekarski rosnący na przydomowym trawniku

Cześć!

Biegając po majówkowej łące, co polecałam niedawno, nie sposób nie zauważyć mniszka lekarskiego, czyli popularnego mlecza. Dla wielu z Was to chwast, który przydomowe ogródki „niszy” tylko trochę delikatniej niż krety. No cóż, dla mnie popularny mleczyk to coś więcej. Ma bowiem szereg zastosowań zdrowotnych i kulinarnych. Zatem jeśli mieszkasz w czystej, niezbyt miejskiej okolicy i posiadasz „zanieczyszczony” mleczem trawnik, albo masz dostęp do eko pro wiejskiej łąki nieskalanej cywilizacją, nazbieraj mniszka póki czas. Nie pożałujesz! A co dobrego można z niego wycisnąć?

Zapraszam na post: „Mniszek lekarski i jego przetwory, czyli zrób to sam”.

Co to jest mniszek lekarski?

Taraxacum officinale, zwany mniszkiem pospolitym, mniszkiem lekarskim lub po prostu mleczem, to popularna roślina łąk, zboczy, zarośli, przydroży i trawników, którą znaleźć można zarówno w uprawach jak i pod lasem. Należy do roślin jadalnych, pastewnych, leczniczych i miododajnych. Ale i tak większość z Nas myśli, że to chwast. Dlatego postaram się zmienić ten pogląd.

Skład mniszka lekarskiego:

Mniszek lekarski zawiera: witaminy A, B1, B2, B6, C, PP, minerały takie jak magnez, żelazo, potas, wapń, fosfor i sód, inulinę, fitosterole, flawonoidy, fruktozę, substancje insulinopodobne, olejki eteryczne.

Działanie mniszka lekarskiego:

• pobudza wydzielanie soków trawiennych
• moczopędny
• odtruwający
• rozkurczowy
• przeciwzapalny
• przeciwwirusowy
• przyspiesza gojenie ran
• przeciwbólowy
• wykrztuśny
• przeciwcukrzycowy
• wzmacnia mechanizmy obronne organizmu

Zastosowanie lecznicze:

• odwar z korzeni (te pozyskuje się jesienią) działa w zapaleniu wątroby, w kamicy żółciowej, chorobach nerek i dróg moczowych, w nieżytach jamy ustnej i gardła, oskrzeli, w chorobach reumatycznych, zaburzeniach przemiany materii, żółciopędny
• syrop z kwiatów (zbieranych w czasie kwitnienia) działa w nieżytach oskrzeli, jamy ustnej, gardła, w przeziębieniach i grypie
• sok ze świeżych listków (zebranych w okresie kwitnienia) działa wzmacniająco, uodparniająco, odtruwająco, pobudza trawienie, stosowany w niestrawności i otyłości
• winko lecznicze (z kwiatów i korzenia) działa w infekcjach i anemii
• przymoczki nasączone sokiem lub odwarem sprawdzą się w drobnych dermatozach, trądziku, na nadmierną pigmentację, w brodawkach i kłykcinach
• kąpiele z odwarem z korzeni i kwiatów mają zastosowanie kosmetyczne
• kulinarnie listki idealnie nadają się do sałatek na zimno i na ciepło, np. do obiadu, w postaci duszonej z masełkiem

Mniszek lekarski rosnący dziko na łące

Przepisy z mniszkiem lekarskim

Odwar z mniszka

Rozdrobnione korzenie zalewamy wrzątkiem i gotujemy na małym ogniu pod przykryciem ok. 10 min. Po przestudzeniu cedzimy i całość jest gotowa do wypicia.

Syrop z mniszka  – na cukrze i spirytusie

Oberwane lub obcięte płatki wkładamy do słoiczka, przesypujemy go warstwą cukru, naprzemiennie, lekko ubijając. Całość zalewamy spirytusem, pamiętając, że górną warstwą powinny być kwiaty. Odstawiamy na 10 dni w ciepłe i słoneczne, ale nie upalne miejsce. Następnie przekładamy do lodówki i przechowujemy 4 miesiące. Syrop stosuje się razem z płatkami, dlatego niczego nie przecedzamy.

Syrop z wywaru z mniszka- cytryny i korzonki do smaku

Zebrane płatki zalewamy gorącą wodą i gotujemy pod przykryciem na małym ogniu. Po zagotowaniu zostawiamy wywar do wystygnięcia, następnie przecedzamy, dodajemy cukier (wywar z cukrem w stosunku 1:1 lub 1:2), dodajemy sok z cytryny i przyprawy korzenne, co kto lubi, np. cynamon (można też dodać goździki, ale w czasie gotowania wywaru). Całość gotujemy, mieszając, do zgęstnienia. Ciepły przekładamy do słoiczków i pasteryzujemy. Powstaje miodek, którego w zdrowiu czy chorobie warto otworzyć w środku zimy, dodać do herbaty lub polać naleśniki.

Sok z mniszka  – na glicerynie

Niekiedy syrop należy podawać kobietom w ciąży, karmiącym, dzieciom, osobom które z różnych powodów powinny unikać alkoholu. Wtedy świetnie sprawdzi się gliceryt z mniszka. Tu jednak powstanie nam mniej syropu niż metodą cukrową i będzie on mniej trwały. Można oczywiście do glicerytu dodać odrobine alkoholu, jako konserwantu. Oberwane płatki zalewamy gliceryną kupioną w aptece w stosunku 1:2. Proporcja ta wynika z mniejszej niż alkohol trwałości gliceryny, konieczne jest zachowanie odpowiedniego stężenia. Całość miksujemy blenderem do gładkości. Przekładamy do słoiczka wyparzonego, zakręcamy i przechowujemy ok. 2 tygodnie w temp. pokojowej. Codziennie należy wstrząsnąć słoiczkiem. Po tym czasie całość cedzimy przez gazę, dobrze wyciskając. To co zebraliśmy znów pakujemy do słoiczka na dwa dni. Znów przecedzamy, zamykamy w buteleczce i gotowe. O ile poprzedni syrop dawkowało się łyżeczkami, nawet do 4 dziennie, tak gliceryt należy stosować w kroplach, ok 100, tak do 5 x dziennie, rozpuszczonych w wodzie.

Herbata z miodem z mniszka

O czym należy pamiętać, zbierając mniszek lekarski?

Jest kilka zasad, których polecam się trzymać, bo domowe przetwory wyjdą nam bokiem i okażą się nieudane.

A zatem najważniejsze:

• należy używać samych płatków, odrobina gałązki nas nie zatruje, ale może pogorszyć smak przetworu, z uwagi na zawartość gorzkiego mleczka
• po zebraniu należy kwiaty rozłożyć na gazecie i poczekać, aż całe, za przeproszeniem, robactwo wylezie z kwiatów
• zbierać należy kwiaty tylko z własnego trawnika, o znanej technice nawożenia, z dala od zanieczyszczeń, miejskiego pyłu, smogu czy metali ciężkich, z łąk na wsiach, gdzie do cywilizacji jest dalej niż w kosmos lub z łąk w środku lasu, gdzie żadna mechanizacja poza rowerem nie była widziana
• wszelkie naczynia użyte do produkcji należy porządnie umyć i wyparzyć, dotyczy to również rąk
• należy zebrać sporą ilość kwiatów, żeby otrzymana ilość przetworu nie była homeopatyczna

Gotowe preparaty zawierające mniszek lekarski:

Żeby nie być gołosłownym, istnieje szereg gotowych produktów, stosowanych w lecznictwie, zawierających mniszka, dostępnych w aptece przez cały rok:

• Nefrol (moczopędny płyn doustny z mniszkiem, aminkiem, nawłocią i fasolą)
• Taraxaci succus (moczopędny i trawienny sok z korzenia mniszka)
• Nefrobonisol (moczopędny płyn doustny z mniszkiem, brzozą, nawłocią, pokrzywą, krwawnikiem i skrzypem)
• Gastrobonisol (doustny płyn wspomagający trawienie z mniszkiem, ostropestem, krwawnikiem, bylicą, mięta i dziurawcem)
• Cholitol (żółciopędny płyn doustny z mniszkiem, walerianą, kurkumą, miętą i karczochem)
• Tabletki przeciw niestrawności (zawierające mniszek, ostropest, miętę, kruszynę i kminek)
• Cholamid (tabletki poprawiające trawienie, a szczególnie pracę wątroby z ostropestem, mniszkiem i goryczką żółtą)

Miłych chwil spędzony na łące, a potem w kuchni, smacznego, E*